ვიზუალური მეხსიერების ტესტი

ვიზუალური მეხსიერება სასიცოცხლო როლს თამაშობს თითოეული ადამიანის ცხოვრებაში. ბრბოში ნაცნობი ადამიანის სახის ამოცნობა, სასურველ მისამართზე მისვლა რუკის შემოწმების გარეშე, ან სასურველი ფერის/თარგის მყისიერად განსაზღვრა - ეს ყველაფერი შეიძლება გაკეთდეს მეხსიერებაში აღბეჭდილი ვიზუალური სურათებით.

ისინი შეიძლება შევადაროთ ფოტოებს, რომლებიც ყოველთვის ინახება თავში და გვეხმარება შედარებისთვის მიმდებარე სივრცეში ნავიგაციაში. ვიზუალურ მეხსიერებას ტყუილად არ უწოდებენ "ფოტოგრაფიულს".

ვიზუალური მეხსიერება

მეცნიერული განმარტება

ოფიციალური განმარტებით, ვიზუალური მეხსიერება არის მხედველობის ორგანოების მიერ აღქმული ინფორმაციის დამახსოვრება. ამ ფენომენის ალტერნატიული სახელებია ვიზუალური და ფოტოგრაფიული მეხსიერება.

ადამიანთა 80% არის ვიზუალური შემსწავლელი - მათ ყველაზე კარგად ახსოვს ვიზუალური ინფორმაცია, ვიდრე სმენითი, ტაქტილური, ყნოსვითი და გემოთი. ამით ადამიანი ფუნდამენტურად განსხვავდება ცხოველების უმეტესობისგან, ვისთვისაც ყნოსვის ორგანოები პირველ ადგილზეა. მაგალითად, კატები და ძაღლები ნავიგაციას უპირველეს ყოვლისა სუნით ატარებენ - მათ ახსოვთ სუნი და მათი კომბინაციები ისევე, როგორც ჩვენ ვიზუალური გამოსახულებები გვახსოვს.

ტვინის კეფის წილი პასუხისმგებელია ვიზუალურ მეხსიერებაზე. როდესაც ის დაზიანებულია, ადამიანმა შეიძლება დაკარგოს სხვების ამოცნობის უნარი, რასაც ფსიქოლოგიაში გონებრივი სიბრმავე ეწოდება.

ტვინის ნორმალური ფუნქციონირებისას ვიზუალური სურათების უმეტესობას ავტომატურად ენიჭება უნიკალური სახელები. მაგალითად, როდესაც ჩვენ ვხედავთ ნაცნობი მსახიობის სახეს, გვახსოვს მისი სახელი, მომენტები ფილმებიდან, რომელშიც მან ითამაშა და სხვა დაკავშირებული ინფორმაცია. თუ ვერბალურ და ვიზუალურ სურათებს შორის კავშირი დაირღვა, ჩვენ ვერ ვიხსენებთ იმ ადამიანების სახელებს და ადგილების, სადაც მათ შევხვდით, თუმცა დანამდვილებით ვიცით, რომ ისინი ჩვენთვის ნაცნობია.

ვიზუალური მეხსიერების მუშაობის ტიპიური მაგალითი შეიძლება აღწერილი იყოს რამდენიმე პუნქტში:

• ჩვენ ვხედავთ ადამიანის სახეს და ქვეცნობიერად ვადარებთ მას გრძელვადიან მეხსიერებაში არსებულ ვიზუალურ სურათებს.
• თუ შესატყვისი აღმოჩნდება, ჩვენ ვიცნობთ პიროვნებას და ვიხსენებთ მასთან დაკავშირებულ ინფორმაციას.
• თუ შესატყვისები არ არის, ადამიანი ხასიათდება როგორც უცხო.

მთელ ამ პროცესს შეიძლება დასჭირდეს წამის ნაწილი: თუ ნაცნობი ადამიანი არ შეცვლილა ბოლო შეხვედრის შემდეგ, აღიარება ხდება თითქმის მყისიერად. ასაკთან ერთად და ჩვენი ცენტრალური ნერვული სისტემა უარესდება, ჩვენთვის სულ უფრო რთული ხდება ნაცნობი სახეებისა და საგნების ამოცნობა და შედარება. ვიზუალური მეხსიერების გაუარესების მიზეზები ასევე შეიძლება იყოს თავის დაზიანებები, ძლიერი სტრესი და სხვადასხვა ფსიქოსტიმულატორების გამოყენება.

კვლევის ისტორია

სხვადასხვა ისტორიულ ეპოქაში ვიზუალური მეხსიერება აღწერილი იყო, როგორც გონებრივი პროცესი, როგორც ფსიქიკის ფუნქცია და როგორც ასოციაციების სისტემა. პირველი სამეცნიერო ნაშრომები ამ თემაზე მე-17 საუკუნით თარიღდება, მაგრამ საკმაოდ ქაოტური ხასიათისა იყო.

მხოლოდ მე-19 საუკუნეში ვოლფგანგ კოლერმა და კურტ გოტშალდტმა შეიმუშავეს მკაფიო გეშტალტის თეორია, რომელიც აღწერს ვიზუალურ მეხსიერებას, როგორც ინტეგრალურ სისტემას, რომელიც მოიცავს მიღებული ვიზუალური მონაცემების დამახსოვრებას, შენახვას და რეპროდუქციას.

გეშტალტის თეორია მე-20 საუკუნის დასაწყისში შეიცვალა კარლ ბიულერისა და ალფრედ ბინეტის სემანტიკური თეორიით. მან უპირატესობა მიანიჭა გარკვეულ ვიზუალურ სურათებში ჩადებულ მნიშვნელობებს, რომლებიც, სემანტიკური დატვირთვიდან გამომდინარე, უკეთესად ან უარესად ახსოვს ადამიანის მეხსიერებაში.

საბოლოოდ, მე-20 საუკუნის მეორე ნახევარში შემოგვთავაზეს ახალი თვალსაზრისი - საინფორმაციო-კიბერნეტიკური. ამან შესაძლებელი გახადა სურათების დამახსოვრებისა და რეპროდუცირების პროცესის შეფასება კომპიუტერულ ტექნოლოგიაში გამოყენებული ალგორითმების მსგავსი.

საინტერესო ფაქტები

• რაც უფრო მდიდარია ფანტაზია, მით უკეთესია ვიზუალური მეხსიერება. ადამიანი უფრო ადვილად ახსოვს და გონებრივად ამრავლებს იმას, რისი წარმოდგენაც შეუძლია.
• ადამიანის მეხსიერება ყალიბდება მთელი ცხოვრების მანძილზე, მაგრამ აქტიური განვითარება გრძელდება 25 წლამდე. მეხსიერების დაკარგვის პირველი ნიშნები უმეტეს შემთხვევაში 50 წლის შემდეგ ჩნდება.
• მეხსიერების პოტენციური მოცულობა, ამერიკელი მეცნიერების აზრით, უახლოვდება პეტაბაიტს - მონაცემთა ათას ტერაბაიტს (დაახლოებით 217,872 DVD). ამავდროულად, ჯერ ცუდი მოგონებები ითრგუნება, სასიამოვნო შთაბეჭდილებები კი დიდხანს რჩება – ასე იცავს ფსიქიკა გადატვირთვისგან.
• მუდმივი ვარჯიშის დახმარებით გინესის წიგნის ორგზის მფლობელმა სამველ ღარიბიანმა ისწავლა ნაბეჭდი ტექსტების დამახსოვრება. 1990 წელს მისმა შესანიშნავმა ვიზუალურმა მეხსიერებამ მას საშუალება მისცა გაემეორებინა 1000 შემთხვევითი სიტყვა უცხო ენებიდან შეცდომების გარეშე. 2000 წელს ამ არაჩვეულებრივმა ადამიანმა დაიმახსოვრა 2000 რუსული სიტყვა, რომლებიც მნიშვნელობით არ იყო დაკავშირებული.
• დროთა განმავლობაში, მოგონებები შეიძლება დამახინჯდეს, გაქრეს და გადაიზარდოს ყალბი დეტალებით. გარდა ამისა, ადამიანს შეიძლება ჩაუნერგოს ფიქტიური დეტალები და მოგონილი მოვლენების მოგონებები.

ნებისმიერი ვარჯიში, რომელიც ავითარებს ყურადღებას, სასარგებლო იქნება ვიზუალური მეხსიერების განვითარებაში. ტესტი ერთ-ერთი ასეთი სიმულატორია დადასტურებული ეფექტურობით.